استهلال

تا الان که من اینجا نشسته ام و مشغول تایپ این متن هستم خبری مبنی بر رویت هلال ماه شوال از سوی دفتر رهبری اعلام نشده است. البته حقیقتا دیشب (پنج شنبه شب) هلال ماهی در آسمان وجود نداشته که هیئت های استهلال بخواهند آن را رویت کنند. اگر یه وقتی مثل رویت هلال روز اول ماه رمضان امسال وسط روز دیدید که اعلام کردند امروز عید فطر است بدانید اگر آن فرد مدعی دیدن ماه دچار اختلال حواس نباشد، پس منجمان ما توانسته اند رکورد بی نظیری را در زمینه رویت هلال ماه در جهان به جا گذارند و کلا تمام محاسبات مورد قبول تا به امروز را زیر سوال ببرند.
امشب قضیه با دیشب فرق می کند و هلال در آسمان وجود دارد. فقط مشکل اینه که آیا می توان تصویر آن را در ابزار های نجومی به ثبت رساند و با چشم غیر مسلح دید یا نه. به عقیده اکثر منجمین در چنین شرایطی برای رویت هلال ماه یک چیز از همه مهم تر است و آن اینکه فرد جای دقیق غروب ماه در آسمان را بداند. همانطور که می دانید ماه در چنین روزهایی مدت بسیار کوتاهی در حدود حداکثر 15 دقیقه پس از غروب خورشید در آسمان نمایان است و البته در این 15 دقیقه هلال بسیار باریک و بلند ماه با توجه به روشن بودن هوا نور بسیار اندکی دارد. صید این چنین هلالی با چشم کار بسیار دشواری است و احتیاج به تجربه زیاد در رویت هلال دارد. حتی استفاده از ابزارهای نجومی مثل تلسکوپ و دوربین دوچشمی هم تا زمانی که منجم مکان دقیق ماه را نتواند محاسبه کند چندان کارایی ندارد. حال به این شرایط ویژگی های خاص هلال این ماه مثل زاویه کم از افق و ویژگی های محیطی خاص هر منطقه مثل غبار و ابر و ارتفاعات و ... را اضافه کنید.
به همین علت است که گروه های فراوان نجوم آماتوری را می بینیم که در این گونه شب ها با استفاده از ابزار های نسبتا قوی و حتی با برخورداری از سیستم های کامپیوتری پیشرفته ای همچون "گوتو" کماکان در دیدن ماه ناموفق می مانند.
پیش بینی شده که هلال ماه امشب در ایران قابل رویت باشد(البته به این پیش بینی ها در مورد رویت نمی توان خیلی اعتنا کرد. مثلا در آغاز همین ماه رمضانی که در آن هستیم، پیش بینی شده بود که ماه در شب چهارشنبه جز در نوار باریک جنوب کشور که احتمال آن هم بسیار اندک بوده در هیچ جای دیگری رویت نشود. اما دیده شد و آن هم فقط در اراک یعنی در شهر آستانه نزدیک اراک که می شه مرکز ایران). البته از قراین بر می آید که ماه امشب با چشم غیر مسلح قابل دیدن نباشد. حداقل در سطح شهر ها و مناطق پر غبار که احتمال این اتفاق بسیار اندک است.
به هر حال اگر علاقه مند به دیدن ماه هستید تقریبا یک ربع قبل از غروب خورشید به مکانی که بتوان بهتر آسمان را دید بروید. محل غروب خورشید را در غرب آسمان نشانه بگیرید و کمی به سمت جنوب (چپ خودتان و راست خورشید خانم) بپیچید و مثل چوب خشک (با زاویه ای نزدیک به افق) به آسمان زل بزنید. تقریبا زاویه قرار گرفتن شما می شود بین قبله و محل غروب خورشید. اگر محل زندگی شما هم مثل شهر ما در ضلع غربی کوهستانی است، می بایست کمی زودتر برای دیدن ماه به پشت بام بروید. به فرض در اراک زمان غروب امشب 42/17 است و احتمالا نیم ساعت قبل از این زمان بتوان ماه را دید. بعد از این زمان دیگه آقای ماه هم می رود پشت کوه پیش خورشید خانم!
راستی می دونستید ممکنه عید فطر بشه یک شنبه! اصلا بعید نیست. گفتم که هلال آغاز ماه را فقط یک گروه رصدی صید کرد و آن هم با کمک تلسکوپ. حالا فرض کنید امشب این گروه خوابش ببره یا شاید مهمونی دعوت باشن! خوب کسی نیست که ماه را ببیند و عید می شه یک شنبه. فکر نکنید اینجوی ماه رمضان می شه 31 روز و این امکان نداره. بعضی از مقلدان بنا به فتوای مرجعشان اعتقاد دارند هلال ماه را حتما باید با چشم غیر مسلح دید. پس این گروه روز اول ماه را جمعه در نظر گرفتند و اگر یک شنبه عید باشه ماه رمضان از نظر آن ها 30 روز خواهد شد و مشکلی در این زمینه وجود ندارد. تازه اینجاست که مثلا هیئت استهلال دفتر مقام معظم رهبری باید اعلام کنه که زمان شروع ماه را غلطی به مومنان گفتیم. و اگر اینجوری بشه عجب بحث داغی در می گیره... !!!
راستی عیدتان مبارک.

وضعیت قرار گرفتن ماه و خورشید از دید ناظر زمینی

اگر یه همچین چیزی را هنگام غروب در آسمان دیدید بدانید که فردا عید فطر است